(DEVAM) - İstanbul-Balıkesir posta taşımacılığı Bandırma ile İstanbul arasında sefer yapan gemilerle yapılıyordu.
İskeleden çıkışta karşı sol tarafta belediye dairesi, eczane ve yalı boyunda iki de kıraathane vardı. Bilardo masaları olan bu kıraathanelerde kahve ocağı açıktaydı. Tezgahın duvarında fincanlar, kulplarından çengellere küpe gibi asmıştı. Hemen alt başlarında içki kadehleri diziliydi. Rafta, tunç başlıklı nargilelerin altındaki şişelerde Aleksi Kutroni Efendi’nin Erdek’teki fabrikasında ürettiği konyak bulunurdu.
Tahlil sonuçları ve yararları devlet erkanı tarafından verilen şahadetnamelerle onaylanan bu kaliteli içkiler Şikago ve Filibe sergilerinde madalyalar kazanmıştı. Aleksi Kutroni Efendi’nin, Erdek Düzü markasıyla yaptığı rakı meşhurdu. Bandırma’da ve Erdek’te üzüm bağları gibi dut bahçeleri de çoktu. Kıraathanelerde sek içilen ve sert olan dut rakısı da bulunurdu. Ocağın hemen yanında kahve ve şeker kutuları, üst tarafında meze tabakları vardı. Kimisi kahve veya içki içerken, isteyen de nargile fokurdatırdı.
93 Harbi’nden sonra Bandırma’ya yerleşen Balkan ve Kafkas göçmenleri piyasayı canlandırmışlardı. Salı günleri kurulan pazar köylerden ve nahiyelerden gelenlerle hareketleniyordu.
Abbas Öner dedemin babası Şayakçı Hasan Efendi, çarşıda bir işyeri açarak şayak ticareti yapmaya başladı. Sürmene/Macuka’dan eşi Fatma Hanımı, çocukları Sadık, Hüsniye, İbrahim ve Abbas’ı da Bandırma’ya getirdi. Büyük oğlu Sadık Efendi, damadı Sürmeneli Ali Osman (Şayakçı) Efendi ile Balıkesir’de bir mağaza açtı.
Mahallelerdeki camilerin yanındaki sübyan mektepleri, genellikle taş ile yapıldığından bunlara “mahalle mektebi” veya “taş mektep” te deniyordu. Eski usulde eğitim veriyorlardı. Bandırma Maarif Komisyonu Reisi Naib Hasan Refet Efendi’ydi. Kaza merkezinde ve köylerde, eski usulde eğitim veren çok sayıda ibtidâî mektebi vardı. Usul-i cedid denilen yeni usul ile eğitim veren bir tane İbtidai mektep vardı. (DEVAMI VAR)
