Bu yazımda bilimle yetişme şansı bulamayıp bilimi kendi yaratan bir bilim adamını anlatacağım. Oğuz Atay´ın kaleminden olan ?Bir Bilim Adamının Romanı ?adlı kitap sayesinde hayatıma giren Prof. Mustafa İnan´ı daha önce hiç duymamıştım. Belki siz değerli okurlarım da duymamış olabilirsiniz. Mustafa İnan´ın inanç dolu yaşamı üstün zekâsı ve hayat felsefesi hakkında fikir edindiğinizde eminim ki Anadolu topraklarında yetişen bu bilim adamının ve bilim adamlarımızın ne zorluklarla yetiştiğini anlayacaksınız. Böylece yaşanan beyin göçlerinin ne denli büyük kayıplar olduğu aklımızda iyice yer edinecek. Umarım sabırla okursunuz!
24 Ağustos 1911 Cuma günü (Mustafa, Zürih´te yaptığı doktora çalışmasının önsözünde de şöyle yazmış: Ben Mustafa İnan, Hüseyin ve Rabia´nın oğlu olarak 2 Nisan 1911 de Adana ?Türkiye´de dünyaya geldim.)Adana´da seyyar posta memuru Hüseyin Avni Bey´in oğlu olarak dünyaya gelen Mustafa İnan´ın ne zaman doğduğu yılı hariç tahminlerle belirtiliyor. Eşi Jale Hanım, Mustafa´nın annesinden doğumun ramazandan üç gün önce olduğunu duymuş. Okuduğum kitaba göre Mustafa İnan doktorasında kesin bir tarih kullanarak nüfus kâğıtlarımızın ciddi bir şekilde doldurulmadığını gizlemek istemiş.
Doğumu büyük, gizli bir heyecan ve mutluluk içinde karşılandı. Gizlice! Çünkü on üç yıllık evlilik hayatlarında doğan erkek çocuklar yaşamıyordu. Ölüm küçük Mustafa´yı da yakalamasın diye herkes sevincini göğüs kafesine bağladı. Doğumdan önce hiçbir hazırlık yapılmadığından komşuların hediyeleriyle Mustafa´nın minik bedeni sarıldı. Okuduğum kitapta Oğuz Atay´ın yorumladığı gibi ölümü kandırmak için bazı oyunlar düzenlendi: Mustafa´nın kulağına okula gidinceye kadar küpe takıldı. Rabia Hanım loğusa yatağına sadece bir tane siyah battaniye örttü. Mustafa İnan doğduğu zaman sadece iki kız kardeşi sağmış: Emine ve Zübeyde. Mustafa´dan sonra da Güzide, Mehmet ve Sami dünyaya gelmiş. Küçük Mustafa´nın yaşaması bir mucizeymiş; çünkü Anadolu´da çocukların yaşaması o dönemde yaşanan hastalıklardan ve kazalardan ötürü zorlaşırmış. Mustafa İnan 4 yaşında damdan düşmüş. Adana´da yaşanan bunaltıcı yaz sıcakları insanların evlerin üzerindeki düzlüklerde yatmasına neden oluyormuş. Bilinir ki Seyhan Irmağı yazın küçülür. Zenginler serinlemek için yaylalara fakirler ise evlerinin üzerindeki düz damlarda, açıkta yatarlar. Oğuz Atay´ın kitapta anlattığına göre Mustafa böyle bir gecede dama serilen yatağında yakalayamadığı uykunun verdiği boşlukla bir türlü uyuyamıyordu. Annesi gözleri ağrıdığı için ona ev ilacı sürmüş ve gözlerini bağlamıştı. Bu bez Mustafa´ ya sıkıntı veriyordu. Sabah katlığında biraz dolaşmak istedi ancak uyku sersemiydi annesi ise evin ihtiyaçlarını karşılamak için erken kalkıyordu. Evin kalabalık olması sebebiyle bütün evin çamaşır temizliği için bir gün ayrılırdı. O gün de Rabia Hanımın çamaşır günüydü. Bir an gözü pencereye takıldı ve dışarıda feryat sesleri duyuldu. İşte bu olay Mustafa İnan´ın hayatının en önemli olaylarından biriydi. Ve Mustafa İnan o günden sonra çamaşır günlerini hiç sevmedi.-Eşi de çamaşır günlerinde eve hiç uğramadığını söylermiş.- İşte bu yüzden hayat felsefelerinden biri olan düzenli yaşama tertibi, o günlerin karışıklığına bir tepki olarak ortaya çıkmış olabilir. Mustafa İnan iyileşmiş ancak hayatı boyunca üzerinde ince bir gömlek gibi taşıdığı halsizlik, onu hiç bırakmamış. Sık sık hastalanması, zayıf bünyeli olması belki de o günün izleriydi.
Hüseyin Avni Bey oğlunu öyle baygın görünce o günden sonra ağzına mühürlenmiş gibi, dilinden hiç düşürmediği, şu sözleri söylemiş. ´Bu çocuk artık adam olmaz. ´Bu sözler üzerine okuyamazsa sanat öğrensin diyerek Mustafa´yı kuyumcunun yanına çırak olarak verdi. Ancak ustası, babasına bu çocuğa yazık olmasın okut bunu çok zeki diyerek Mustafa´daki ışığı görenlerden olmuş. Zaten Mustafa´nın içinde bir ağaç gibi kök salan öğrenme ve daha çokta öğretme isteği onu okulda hep ön plana atmış. Arkadaşlarına ve üst sınıflara ders anlatırmış. Matematik zekasından dolayı ona şu lakap verilmiş: Riyaziyeci Mustafa.(Devam edecek)
