Toprak
Endemik ve nesli küresel ölçekte tehlikede olan bitki türü “dianthusingoldbyi” bilinen adıyla şehit karanfilinin yaşadığı Saros… Nesli küresel ölçekte tehlike altında olan küçük sakarca (Ansererythropus) ile sibirya kazının (Brantaruficollis) kışladığı Saros…
İlk kez burada gündöndü tarlaları içerisinden geçerken gündöndünün yüzünü güneşe çevirdiği üzerine düşünmüştüm. Burada gezinen keçiler sayesinde tanımıştım ahlat ağacının varlığını ya da belki daha önce de gördüğüm ağacın bir ismi vardı artık bende. Masallarda nesillere,kurnaz diye tanıtılan ama belki de “kurnaz” olmayı bilmeyen tilkiyi ilk kez yakından burada görmüştüm. Adını bilmediğim kuşları sesiyle tanımayı öğrenmiştim. Bir sebze bahçesinin kaç ziyaretçisi olabilir saymıştım, sayabilecek kadar çoktu: Kertenkelesi, kaplumbağası, köstebeği… Bir domatesin olgunlaşması için geçen günleri domatesin değişen renginin onlarca tonunda, biri sararınca diğeri yeşeren yapraklarında saymıştım.
Deniz
Kendi kendini temizleyebilme özelliğiyle dünyanın beş körfezinden biri olan Saros… 144 çeşit balık, 78 tür deniz bitkisi ve 34 tür süngere ev sahipliği yapan Saros… Kıyıları jeomorfolojik, peyzaj, ekolojik, floristik, biyogenetik ve turistik özelliklerinin bozulmadan korunması amacıyla Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilen Saros…
Bu deniz kendini temizleyebiliyor, akıntısı da bir başkadır buranın demişlerdi. Deniz çayırlarının arasında yüzen balıkları denizin üstünden bakınca görebilmeyi de böyle açıklamıştım. Deniz çayırları kıyıya vurunca anlamıştım bu denizin farklı olduğunu. Oysa her denizin olmazsa olmazı sanırdım yeşil deniz yosununu. İlk kez birpinnanobilisi(yelpaze midyesi olarak da bilinen koruma altında olan bir tür), bir ahtapotu,bir deniz domatesini kendi yaşam alanında burada gözlemledim. Daha adını bilmediğim çok canlı türü gördüm, biliyorum çünkü biraz düşününce anımsıyorum yaşamı; terk edilmiş bir deniz kabuğunun rengini hatta. Denizin mavisi de başkaydı ve sahilde yaşam devam ediyordu. Çeşitli otlar, kabuklu deniz canlıları, su kaplumbağaları…
Liman
Enerji arz güvenliği ve tüketim gereksinimlerinin dışa bağımlı ve dövize endeksli, pahalı enerji ithalatıyla karşılanması için devlet tarafından şirketlere kurban edilen “bir yer” olmaya doğru Saros…
Saros’u toprağıyla, deniziyle böyle hatırlarken sosyal medyada birkaç haber gördüm. BOTAŞ şirketinin Saros’a kuracağı FSRU Doğalgaz Limanı ile dış gaz alım ve dış gaz satım taahhütlerini yerine getireceğini, deniz aşırı ülkelerden gelecek gazı Avrupa pazarına aktarma taahhütlerinin olduğunu açıkça ifade ettiği yazıyordu.
Saros kıyıları, şirketlerin tahribatına göz yumularak hafriyata, inşaatın doğal bütünlüğü bozucu beton örtüsüne teslim ediliyordu. Açılan davalarda mahkemeye sunulan hukuksuzluğu bilimsel kanıtlara dayandırarak gösteren bilirkişi raporlarına rağmen Saros’un kıyıları tahrip ediliyordu. Henüz liman inşaatı tamamlanmadan yaklaşık 10 bin ağaç kesilmişti. Saros’u savunan halka ve açılan davalarda sunulan bilirkişi raporlarına rağmendoğalgaz limanının ve petrol tankerlerinin “koruma altındaki” sularda; boru hatları ve hafriyat kirliliğinin ormanlarda ve kumul alanlarda oluşturacağı tehdidin öngörülemezliği bilirkişi raporlarında bilimsel verilerle gösterilmişken deniz aşırı ülkelerden gelecek gazı Avrupa pazarına aktarma taahhütlerinin olduğu ifade edilen projede mahkeme, “üstünkamu yararı” olduğunu gerekçe göstererek bu yıkıma son vermemişti.
Bugün hala, devletin denizi ve toprağında yaşamı barındırmaya devam etmesi için koruma projeleri geliştirmesi gerektiği Saros Körfezi’nde halkın taleplerine ve itirazlarına, bilimin ileri sürdüğü gerekçelere rağmen liman inşaatı devam ediyor. Daha inşaat bitmeden Saros’un aldığı tahribat düşünüldüğünde sormak gerekir: Saros’un doğasını geçmiş zaman içinde hatırlanacak kadar tanınmaz hale getirmek ve “limandan önce Saros” diye başlayan cümlelerle anacak olmak kazancına kazanç katacak şirketlerden başka kimin yararınadır?
