Tanınmış gazeteci, yazarlardan bazılarının anılarını sizlerle paylaşmayı sürdürüyorum.
Bu yazımda, Rakım Çalapala’ya yer vereceğim.
1909-1995 yılları arasında yaşayan Çalapala, 1936’da, Türkiye Yayınevi’ne girerek, “Yavrutürk” ve “Çocuk Haftası” dergilerini yönetti. Musevi Lisesi ve Alman Lisesi’nde öğretmenlik yaptı. İlköğretim okulları için çok sayıda ders kitabını kaleme aldı. 1951 yılında Hürriyet Gazetesi yazı ailesinden ayrılarak, Atlas Yayınevi’ni kurdu.
Kendisi gibi eğitimci-yazar olan eşi Nimet Çalapala ile birlikte yaz aylarını yıllarca Erdek’teki yazlıklarında geçirdi.
X X X
Rakım Çalapala’nın, GünvarOtmanbölük’ün, “Babıâli’nin Yarım Asırlıkları” kitabında yer alan iki anısını sizlerle paylaşıyorum:
LASTİK SATAN GAZETECİ
“Babıâli’deki ilk yerim Son Posta gazetesidir. Bu gazete, o sıralar Selim Ragıp Emeç, Zekeriya Sertel, Halil Lütfi Dördüncü ve Ekrem Uşaklıgil ortaklığında çıkarılıyordu.
Ders yılı sonuna gelinirken, liseyi bitirecek gençlere ışık tutmak amacıyla bir röportaj dizisi hazırlanması kararlaştırıldı. Çeşitli mesleklerde başarıya ulaşmanın yolları nelerdir, meslek seçiminde nelere dikkat edilmeli, vesaire… Üniversiteye pek talep olmadığı için o zamanlar giriş sınavı yoktu ve istenilen fakülteye kayıt yaptırabilmek mümkündü.
Birkaç mesleğin ileri geleniyle konuştuktan sonra sıra gazeteciliğe geldi. Zekeriya Sertel, beni Ahmet Emin Yalman’a gönderdi. Yalman, artık ticaretle uğraşmaktaydı. Çünkü Elazığ İstiklal Mahkemesi, onun sahibi bulunduğu ‘Vatan’ gazetesini süresiz kapatmıştı.
Taksim’de, şimdiki resim galerisinin bulunduğu yerin karşısındaki mağazaya girdim. Ahmet Emin beyi bularak, kendisine Zekeriya beyin selâmlarını ilettim ve meramımı anlattım. Bana şu cevabı verdi:
‘Ben, gazetecilik mesleğinde başarı kazanmış biri değilim ki! İşte, gördüğünüz gibi otomobil lastiği satıyorum. Size ne söyleyebilirim?’
Bu ironik cevap karşısında şaşırmıştım.”
“MUSTAFA”NIN ŞEREFİ
Birlikte çalıştığım patronların belki en efendisi olan Sedat Simavi, fikir işçilerini yönlendirmede maharet sahibiydi. Mesela, ‘Çalıkuşu’nu piyes halinde yazmayı tasarlayan Reşat Nuri Güntekin’i romana teşvik eden odur. Server İskit’i tarih mecmuası çıkarmaya özendirmiş, İbrahim Alaeddin Gövsa’ya ansiklopediler, Münif Fehim’e albümler hazırlatmıştır. Bir gün de, bana şunları söyledi:
‘Rakım, Napolyon’u ‘Napolyon’ yapan Fransızlardır. Onun hayatıyla ilgili ne kadar belge, anekdot, hatıra varsa hepsini toplayıp yayınlamış, onu tanıtıp sevdirmişlerdir. Biz, Atatürk için bunu yapamadık. Şimdi sen, çocuklar için, anekdotlara dayalı bir Atatürk kitabı hazırla. Ben yayınlayacağım.’
Böylece ‘Mustafa’yı yazdım. Bu kitap, şimdiye kadar 10’dan fazla baskı yaptı. 1962 yılında Ankara’da kurulan bir komisyonun Türk çocuk edebiyatından seçtiği 52 kitap arasında yer aldı. Yapılan özel baskısı okul kitaplıklarına dağıtıldı. Tabii, bunun şerefi benden çok Sedat Simavi’ye aittir.”
