Türkiye tarihinde ilk kez bir il, 1954 yılındaki seçimlerde iktidar
partisinin istemediği bir milletvekilini seçtiği için cezalandırıldı. Osman
Bölükbaşı, Menderes?in olduğu kadar Demokrat Partililerin de korkulu
rüyasıydı. Özellikle 1950-1954 yılları arasında gerek Meclis içinde, gerek
Meclis dışında yaptığı konuşmalarda Menderes?i ve DP?yi ağır ve iğneleyici
bir dille eleştiriyordu. Milletvekilleri onunla herhangi bir tartışmaya
girmekten çekinirdi. Menderes, bu baş edilmesi zor muhaliften kurtulmak
istiyordu. 1954?teki seçimler öncesinde onun milletvekili seçilmemesi için
gayret gösterdi.
Bölükbaşı liderliğindeki Cumhuriyetçi Millet Partisi, 2 Mayıs 1954?teki
seçimlere 45 ilde katıldı. Ancak yalnızca bir ilden, Kırşehir?den beş
milletvekili çıkarabildi. Bunlardan biri Bölükbaşıydı. Bölükbaşı?nın
yeniden milletvekili seçilmesinin Menderes?i çileden çıkardığı söylenir.
Menderes hırsını Kırşehir?den almış ve bu ili ağır bir şekilde
cezalandırmıştı. Gerçekten de Kırşehir?in muhalefete, hele de Bölükbaşı?nın
partisine oy vermesine sinirlenen Adnan Menderes, Kırşehirlileri
cezalandırmak için ili ?ilçe? haline getirdi.
Kanun tasarısını inceleyen komisyonun başkanı DP?li Muhlis Tümay, tasarının
hiçbir adalet düşüncesi ile bağdaşmadığını belirtmiş ve bu tasarının
kanunlaşması vebalini yüklenmemek için başkanlıktan istifa etmişti. Yerine
Nevşehir Milletvekili Hasan Hayati Ülkü başkan olarak seçilmişti. Bunun
üzerine Bölükbaşı, ?Neyse, ipimizi bir Nevşehirlinin çekmesi uygundur? diye
espri yapmıştı.
Bölükbaşı, Kırşehir konusundaki düzenlemeyi de ?Kırşehir faciası? olarak
nitelemişti. Menderes ise işi pişkinliğe vuruyordu. Bölükbaşı?nın
eleştirisine yanıt olarak, ?Kırşehir faciası diyorlar. Eğer memlekette ilçe
kalmak facia ise, hemen söyleyelim ki, memleketimizde halen 500 ilçe
vardır. Onlar da bu hale göre facia içindeler? demişti.
DP?nin ve Menderes?in hışmına uğrayan yalnızca Kırşehir değildi. Aynı
seçimde CHP?ye oy veren Malatya da ikiye bölünerek Adıyaman ili
oluşturuldu. 20 Temmuz?da ise ?Kırşehir vilayetinin kaldırılmasına ve
Nevşehir kazasında (Nevşehir) adıyla yeniden bir vilayet kurulmasına dair
kanun? ile Nevşehir ilçesi de il yapıldı.
Menderes?in bu siyasi hıncı DP içinde de zaten var olan rahatsızlığı
artırmıştı. DP içinde ?19?lar olayı? denen muhalif bir hareket başlamıştı?
1957?de erken seçim gündeme gelince, DP siyasal bir manevra yaparak 12
Haziran 1957?de Kırşehir?i tekrar il haline getirdi. Bölükbaşı, aynı yılın
ekim ayındaki seçimlerde yine Kırşehir Milletvekili seçilerek Meclis?e
girdi.
*Bir anı:*
Dönemin DP Kayseri Milletvekili Servet Hacıpaşaoğlu, anılarında Kırşehir?le
ilgili kanun konusunda şunları yazar:
??DP siyasi hayatının en büyük yanlışını yapıyordu. Kırşehir ilini ilçe
yapacaktı. Bunu, ilk duyduğumuzda inanamamıştık; günün şakası sanmıştık.
Sonradan öğrendik ki, gerçekten Kırşehir?i ilçe yapmak için gerekli
çalışmalar yapılmaktadır. Şaşılacak şeydi. Devleti, vatandaşın ayağına
getirmek için, bazı nahiyeleri ilçe, bazı ilçeleri de il yapmak isteyen
bir iktidarın, 40 yıllık Kırşehir ilini ilçe yapmak istemesi anlaşılır şey
değildi.
Bu kanunun gerekçesi ne olacaktı? Kırşehir?in Millet Partisi?ne oy vermesi.
Bu, Türk toplumuna demokrasiyi getirmek isteyenlere karşı işlenmiş bir suç
olabilir miydi? 490?lık DP grubunun, 495 olması ya da olmaması neyi
değiştirirdi? Buna karşılık, küçük bir siyasi partinin, 5 milletvekili
çıkarması Türkiye?deki demokratik mozaiki tamamlayıcı olamaz mıydı?.. Evet,
DP iktidarı, görünürde Nevşehir?i il yapmak gerekçesiyle, aslında ise,
Kırşehir?i cezalandırmak için son derece ilkel bir tutum içine girmişti.?
[Servet Hacıpaşaoğlu; Politika (İstanbul: Ceylan Matbaası, 1997) s.45-46]
Mehmet Ö. ALKAN
