Dün akşam Ulusal Kanal´ daki Kent ve Yaşam programına konuk olan Prof. Dr. Haluk Eyidoğan; 2017 yılında Bababurnu- Gürpınar ve Ayvacık´ta deprem fırtınası şeklinde başlayan, 14 Ocak 2017´den 29 Mayıs 2018 tarihine kadar büyüklükleri 4 adet 5-5,9 magnitüdlü, 28 adet 4-4,9 magnitüdlü olmak üzere 3392 adet depremin meydana geldiğini, depremlerin 29 Mayıs 2018 tarihinden sonra da devam edip sismik aktivitenin halen sönümlenmediğine dikkat çekerek, Bababurnu´nda 1930-2011 yılları arasındaki 82 yılda meydana gelen deprem etkinliğinden çok daha fazlasının 2012-2018 yılları arasındaki 7 yılda meydana geldiği görülmektedir. Bunun nedeni 2012´den itibaren Tuzla köyü çevresinde kurulan iki adet jeotermal santral üretimi olduğuna dair kanıtlar olduğunu söyledi.
Ve bu depremlerin ardından 20 Şubat 2019 tarihinde Ayvacık-Tartıştık´ ta 5,4 büyüklüğünde bir deprem meydana geldiğini ilave etti. Elektrik enerjisi elde etmek için Tuzla civarında açılan derin jeotermal sondajların Tuzla´ daki normal fayları tetikleyip harekete geçirmesi konusunu tartışmaya açtı.
Prof. Dr. Haluk Eyidoğan, 20 Şubat 2019 tarihinde Ayvacık-Tartıştık´ ta meydana gelmiş olan 5,4 büyüklüğündeki depremin odak merkezini haritasında Şekil-1 de olduğu gibi gösterdi.
MTA´ nın yayınladığı Diri Fay Haritası´ nda Prof. Dr. Haluk Eyidoğan´ın Şekil-1 deki haritasında verdiği depremin odak merkezinde herhangi aktif bir fay hattı görülmemektedir.
Eğer depremin odak merkezinin koordinatları tam olarak o lokasyonda olmuş ise, orada henüz keşfedilip haritaya çizilmemiş olan olası (?) fayın "normal fay" karakterli bir fay olması beklenir.
Ancak depremin Kandilli tarafından yapılan hızlı odak mekanizma çözümünde faylanmanın doğrultu atımı baskın normal faylanma olduğu görüldü.
Bu durumda bu depremin odak merkezinin lokasyonu Şekil-2 de olduğu gibi Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFz) nin orta kolunun üzerinde de olmuş olabilir.
20 Şubat 2019 tarihinde Ayvacık-Tartıştık´ ta meydana gelmiş olan 5,4 büyüklüğündeki depremin değişik istasyonlar tarafından kaydedilen sismolojik kayıtlardan ve USGS, EMCS, GFZ gibi çeşitli kurumlar tarafından depremin odak merkezinin ve odak mekanizma çözümünün hassas olarak saptanması gerekir.
2012 yılında Tuzla civarında elektrik üretimi amaçlı faaliyete geçen derin jeotermal sondaj kuyuları, 2017 yılında Bababurnu´nda meydana gelmiş olan depremcik fırtınalarını ve ardından normal faylar üzerinde magnitüdü 5,9 u bulan deprem serisini tetikleyebiliyor ise, uzunluğu 100 km den fazla olan KAFz´ nin orta kolu üzerinde 7 magnitüdten büyük yıkıcı bir depremi tetiklemesi de mümkün olabilir. Bu olasılık göz ardı edilemez. Hatta vakit geçirilmeden derhal bu konu üzerinde ciddi araştırmalar yapılmalıdır.
Yani kapıdaki İstanbul Depremi´ nden önce Güney Marmara´ da magnitüdü 7´ den büyük yıkıcı bir deprem meydana gelebilir hatta bu depremin direkt olarak İstanbul Depremi´ni tetikleme olasılığı yabana atılmamalıdır.
Bu iddia mantık silsilesine dayanan hipotetik bir çıkarımdır. İddianın doğruluğu ya da yanlışlığı şartlara bağlıdır.
Fay hatlarının üzerine veya çok yakınlarına açılan derin jeotermal sondaj kuyularından alınan ve/veya bu kuyulara basılan sıcak/soğuk su/buharın depremler tetiklediğine dair son 10 yılda literatürde bol miktarda yayınlanış makale mevcuttur. Bu konuda henüz yer bilimciler tarafından bir fikir birliği olmasa da depremler tetiklediği olgusu ağır basmaktadır.
Ezbere biliyorum ki şimdi böyle bir iddiaya hemen hemen herkes karşı çıkacaktır.
- Bal gibi de tetikler!
- Yok efendim ne münasebet tetikleyemez!
- Efendim, belki "normal fayları" tetikleyebilir ama "doğrultu atımlı fayları" asla tetikleyemez...
- Efendim, KAFz´ nin orta kolunun nereden geçtiği yani güzergâhı zaten henüz tam olarak belli değildir.
- MTA´ nın diri fay haritası üzerinde KAFz´ nin orta kolu, güney kolu diye bir şey yok ki. Onun yerine o bölgede kısa kısa bir takım atlamalı sıçramalı küçük faylar mevcut. Bu faylar da boylarından dolayı 6 dan büyük deprem üretemezler..
Kimin haklı olduğunu zaman gösterir..
