Ülkemiz Ekonomisi son yıllarda yapboza dönen ekonomi politikaları ile oldukça güç kaybetti. Özellikle Adalete duyulan güven eksikliği Yabancı sermayenin yatırımlarını azaltırken, önüne geçilemeyen yüksek enflasyon, pandemi gibi sebeplerle ekonomide istediğimiz seviyelerine yazık ki ulaşamadık. Adeta “ buluttan nem kaparcasına “ en küçük bir sözden bir davranıştan etkilenen piyasalarda istikrar bir türlü sağlanamadı. Hayat pahalılığı artarken, alım gücümüz iyice düştü. Resmi olarak açıklanmayan ama her gün görüp yaşadığımız devalüasyon neticesinde Paramız pul oldu. Paramızın değerini ve itibarını o kadar düşürdük ki neredeyse her şeyi Dolar üzerinden konuşur olduk.
Bir ülkede Döviz kuru yükselir ise o ülkenin parası değer kaybeder ve diğer ülkelerin para birimlerinin değeri artar, döviz kuru düşer ise ülkenin para birimi değerlenir ve diğer para birimleri değer kaybeder.
Yıllardır paramızın Amerikan doları ve EURO karşısındaki değer kaybını üzülerek takip ediyoruz. Sokaktaki 8-10 yaşındaki çocukların kendi aralarındaki muhabbetlerinde bile dolar kurunun geçtiği konuşmalara şahit olabilirisiniz. Çünkü ailesinden isteyeceği bilgisayar, tablet, telefon gibi elektronik eşyalar başta olmak üzere, ayağındaki ayakkabıdan, üstündeki kıyafetine kadar kullandığı ve tükettiği her şeyin fiyatının dolara endeksli olduğunu artık sokaktaki çocuklar bile biliyor.
Takvim yapraklarının16 Mayıs 2022 yi gösterdiği gün itibarıyla RUSYA - UKRANYA arasında devam eden savaşta 82.güne girildi. Savaşın başladığı 24 Şubat 2022 tarihinden bu yana tam tamına 82 gün geçti.
Aşağıdaki grafiği TCMB nın açıklamış olduğu günlük döviz kurlarını baz alarak hazırladım. Grafiği yakından incelediğinizde Ukrayna ile topyekûn savaşan Rusya’nın para birimi RUBLE karşısında bile para birimimiz olan TÜRK Lirası’nın ne kadar değer kaybettiğini üzülerek görmekteyiz.
Bu durumu biraz açacak olursak savaşın başladığı 24 Şubat 2022 tarihinde elimizde bulunan 10.000 TL. (On Bin Türk Lirası) ile ortalama kur üzerinden 59691 RUBLE almış olsaydık. Bu RUBLE’ yi de 16 MAYIS 2022 tarihi itibarıyla bozdursaydık elimizdeki paranın değeri 14.440 TL. (On Dört Bin Dört Yüz Kırk Türk Lirası) olacaktı. Bu da demek oluyor ki RUS RUBLESİ 3 ay sayılabilecek bir dönem de Türk Parası karşısında % 44,44 oranında değer kazanmıştır.
Maalesef bir yanda hala devam etmekte olan kanlı ve acımasız bir savaşı başlatan Rusya’nın RUBLE si bir yanda ise savaşın çok uzağında bulunan Türkiye’ nin TÜRK LİRASI tabloya bakınca insan sormadan edemiyor. Allah korusun bir de böylesine bir savaşın tarafı olsak acaba paramızın ve ekonomimizin hali ne olurdu.
Savaşta olan ve çok uluslu devletlerin ambargo uyguladığı bir ülkenin parasının Türk lirası karşısında değeri artarken bizim paramızın bu kadar değer kaybetmesi aslında oldukça düşündürücüdür. Dünya’da ABD. Başta olmak üzere İngiltere ve Almanya’nın başını çektiği diğer Avrupa ülkelerince Rusya’ya ağır ambargolar uygulanmaktadır. Finans, Enerji, Otomotiv, Ulaşım ve taşımacılık alanında dünyanın sayılı şirketleri ekonomik ambargolarıyla Rusya’yı sıkıştırırken, Spordan, giyim kuşama, yiyecek içecek sektöründen Eğlence ve teknoloji sektörüne kadar aklınıza gelebilecek her alanda uygulanan ambargolar neticesinde Rusya dünya üzerinde yalnızlaştırılmaktadır.
Şurası bir gerçek ki Sahip olduğu yer altı ve yer üstü kaynaklarını çok iyi kullanan ayrıca Çin gibi bir dünya devinin de desteğini alarak yanında tutmayı başaran Rusya ekonomisi çok güçlü olan bir ülkedir. Petrol, doğalgaz ve kömür gibi sağlam ihraç kalemleri ile Rusya tam bir Enerji devidir. Bundan ötürü tüm dünyanın ve uluslararası şirketlerin ekonomik yaptırımlarına ve ambargolarına maruz kalıyor olsa da güçlü ekonomisi sayesinde bizim gibi üretimden uzak iğneden ipliğe kadar her şeyi dışarıdan ithal eden bir ülke karşısında savaşta bile olsa parasının değerini ve itibarını korumayı başarabilmektedir.
Aslına bakarsanız Mart sonuna doğru Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, "Türk lirası en düşük durumda, daha ineceği bir yer yok, vatandaş rahat olsun" demişti. Ama sağ olsun sayın bakan göreve geldiği günden beri her konuda olduğu gibi yine yanıldı. Paramız değerinden değer kaybetmeye devam ediyor. Bu durumda bizlerde vatandaş olarak hiçte rahat olamıyoruz. Sürekli değişen istikrarsız ekonomi programları bir türlü sağlanamayan mali disiplin ortada iken Başımızda ekonominin kitabını yazdığını iddia eden kendisini ekonomist ilan etmiş bir cumhurbaşkanı ve sürekli gaflar yapan bir maliye bakanı dururken Ekonomimizin ve paramızın değeri ile ilgili beklentilere girmenin hayalden öteye gidemeyeceğini düşünüyorum.
arnkrn1907@gmail.com 16.05.2022 /ARAN KARAN
