BOLU DEPREMİ İSTANBUL İÇİN SON UYARI!
8 Nisan 2018 tarihinde Bolu´ nun Yeşilcele köyünde meydana gelen 4,9 büyüklüğündeki deprem ile Kuzey Anadolu Fayı, uzun süredir unutulmaya yüz tutan varlığını yeniden hatırlatarak adeta ben hâlâ buradayım, bir yerlere filan gittiğim yok, başınızın belası olmaya devam ediyorum dedi.
MARMARA DENİZİ´NDE GEREĞİNDEN UZUN SÜREN SUSKUNLUK HAYRA ÂLÂMET DEĞİL
17 Ağustos 1999 Kocaeli Depremi´nden bu güne kadar aradan geçen 19 yıllık süre içinde Marmara Denizi´ nde meydana gelen her deprem halkın, basının ve kamuoyunun ilgi odağı olmuş, yürek hoplatan her depremden sonra gazete ve televizyon kanallarında deprem uzmanları tarafından çeşitli spekülasyonlar yapılmış, Olası İstanbul Depremi hakkında çok çeşitli senaryolar ortaya atılmıştır.
2011 yılından bu yana Marmara Denizi´ nde meydana gelen depremlerin sayısında ve bu depremlerin magnitüdlerinde gözle görülür bir azalma yaşanmaya başlamış, yıllar ilerledikçe bu suskunluk daha da şiddetlenmiş ve sismik aktivite yönünden oldukça uzun süren bir suskunluk dönemine (seismic quiscence) girilmiştir.
Deprem konusunda asıl önemli olan şey, Marmara´ da meydana gelen her 3,5 büyüklüğündeki depremden sonra gazetelere: ?Marmara Denizi´nde korkutan deprem, fayın kalbi oynadı?? şeklinde manşetler atarak halkı panikletmek, sokağa dökmek değil, ya da medyatik meşhur deprem uzmanlarımızın irili ufaklı her depremden sonra kameraların karşısına geçip fay hattı şuradan geçiyor, kırılırsa 6,7 den büyük deprem olmaz, İstanbul Depremi 2040 yılından önce olmaz? şeklinde gerekli-gereksiz açıklamalar yapmak değil, Marmara Denizi´ nin bu suskunluk dönemine yorum getirebilmektir.
Ne yazık ki en ufak bir deprem olduğunda her kafadan çıkan ayrı ve aykırı seslerin aksine deprem olmadığı zamanlarda hiçbir yerbilimci neden hiç deprem olmuyor, deprem olmaması ne anlama gelir sorusunun cevabını vermeye çalışmıyor. Deprem olmadığında yani faylar suskunlaşınca deprem uzmanlarımız da iyice suskunlaşıp dut yemiş bülbüle dönüyorlar. Bu güne kadar Marmara Denizi´ nde neden deprem olmuyor konusunda hiçbir yorum görmedim, duymadım, okumadım. Üstelik İstanbul Depremi sadece yereli ilgilendiren konu olmakla kalmayıp, uluslararası boyutları da olan çok popüler bir fenomen. 17 Ağustos 1999 Kocaeli Depremi´nin ardından Marmara Denizi´nde yabancı yerbilimciler tarafından çok sayıda araştırmalar yapılıp bu konuda binlerce makale yazılmıştı. Yabancı yer bilimcilerden de Marmara´ nın bu suskunluğu hakkında tek bir yorum yok. Marmara Denizi´ nde uzun bir süredir deprem olmadığı için yabancılar tarafından yapılan araştırmalar ve yazılan makaleler de aniden kesiliverdi.
Marmara´ nın tabanını oluşturan kabuk, hazırlandığı her büyük depremden önce deforme olmak zorunda. Bu deformasyon sonucunda faylarda elastik deformasyon enerjisi birikir. 2011 yılına kadar Marmara tabanındaki faylarda meydana gelen depremler bu deformasyon sürecinin işlediğinin göstergesiydi. Daha sonra depremlerin kesilmesi ise, artık bu deformasyonun tamamlanmaya yüz tuttuğu, kırılmaya aday fay hattı üzerinde yeterli miktarda stresin biriktiği anlamında. Fay düzlemindeki kayaçlar bir önceki büyük depremden kalan rahatsızlıkları, uyumsuzlukları, takılmaları ve pürüzleri çeşitli sayıda ve büyüklüklerde depremler üreterek ortadan kaldırırlar. Bir süre geçtikten sonra fay hattı düzlemindeki kayaçlar pürüzlerini giderdikleri için iyice cilalanıp kaymaya (depreme) hazır hale gelirler. Bence Marmara Denizi´ ndeki sessizlik bu anlama geliyor. Depreme çok yaklaştık.
8 NİSAN 2018 BOLU-YEŞİLCELE M=4,9 DEPREMİ
8 Nisan 2018 tarihinde merkezi Bolu´nun Yeşilçele köyü olan 4,9 büyüklüğünde orta şiddette bir deprem meydana gelmiştir. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi tarafından depremin aletsel büyüklüğü Ml=4,9 (Mw=4,6) olarak ölçülmüştür. Depremin odak derinliği yaklaşık 6 km civarında olup sığ odaklı bir depremdir. Deprem, başta Bolu ili ve ilçeleri olmak üzere Düzce ve Sakarya olmak üzere İstanbul, Kocaeli ve çevre illerde hissedilmiştir. 17 Ağustos 1999 Kocaeli Depremi´nin doğu uzantısı Gölyaka´ya kadar kırılmıştı. 12 Kasım 1999 Düzce-Kaynaşlı Depremi´ de ise Gölyaka-Asarsuyu Vadisi arasındaki fay hattı kırıldı. Bolu-Yeşilcele´de meydana gelen 4,9 büyüklüğündeki deprem 12 Kasım 1999 depreminde kırılan segmentin sona erdiği bölgede meydana gelmiş bir deprem olması bakımından çok önemlidir. Düzce´nin doğusunda Asarsuyu vadisi ile Bolu´ nun doğusundaki Bürmük köyü arasında kırılmadan kalmış olan yaklaşık 40 km lik bir fay segmenti bulunmaktadır. Bu fay hattıharekete geçip yeni bir büyük deprem üretebilir.
Bolu ili ve ilçeleri 1996 yılında yayınlanan T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan Deprem Bölgeleri Haritasında I. - II. Derece Deprem Bölgesi içerisinde yer almaktadır.
BOLU´ NUN TEKTONİK YAPISI VE DEPREMSELLİK
Kuzey Anadolu Fay zonu ( KAFz) orta kısmında Bolu Ovası´nın güneyinden geçmekte ve Bolu´nun batısında iki ana kola ayrılarak saçaklanmaktadır. Kuzey Anadolu Fayı´ nın kollara ayrılan kısmının görünümü saç örgüsünü andırır. Kollar arasında kalan kısımlarda "tektonik yongalar" (tectonic flakes) oluşmuştur. (Düzce yongası, Gölyaka yongası?) Bu yongaların ilk oluştukları günden günümüze kadar saat dönme yönününde 100° döndükleri tahmin edilmektedir.
KAFz nin kolları arasında kalan Ofiyolitik Düzce Tektonik Yongası´ nı (Almacık bloğu) kuzeyinden ve güneyinden sınırlayan faylar üzerinde aletsel dönemde sırası ile 1944 yılında 7,2 büyüklüğünde Gerede Depremi, 1957 yılında 7,1 büyüklüğünde Abant Depremi, 1967 yılında 7,2 büyüklüğünde Mudurnu Vadisi Depremi, 1999 yılında 7,2 büyüklüğünde Düzce-Kaynaşlı Depremi meydana gelmiştir. Düzce´nin doğusunda Asarsuyu vadisi ile Bolu´ nun doğusundaki Bürmük köyü arasında uzun süredir kırılmadan kalmış olan yaklaşık 40 km lik bir fay segmenti mevcuttur. İşte bu fay segmenti ne yazık ki, bir sonraki olası M>7 depreminde kırılmaya aday bir fay segmentidir. Asarsuyu vadisi ile Bolu´ nun doğusundaki Bürmük köyü arasındaki kırılmayan fay parçası üzerinde meydana gelecek olan bir sonraki olası depremin olası büyüklüğünün 7,2 olacağını tahmin etmekteyim. Bu deprem ile Düzce Tektonik Yongası´ nı kuzey ve güneyinden sınırlayan faylar üzerinde kırılmayan fay segmenti kalmayacak ve KAFz nin Düzce-Hendek kısmındaki bir döngüsü daha tamamlanmış olacaktır. Aletsel dönemde meydana gelmiş olan 1944, 1957, 1967 ve 1999 depremlerinin aralarındaki zaman farkları incelendiğinde Bolu´ nun doğusundaki olası bir 7,2 magnitüdlü deprem üretmeye aday 40 km lik segmentin kırılma zamanının gelmiş olduğu söylenebilir.
Bölgenin depremselliği Kuzey Anadolu Fay zonu ( KAFz) tarafından kontrol edilmektedir. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi tarafından yayınlanan Bolu-Yeşilçele Depremi´nin fay düzlemi odak mekanizması çözümü bölgede hakim olan doğrultu atımlı faylanmayı işaret etmektedir.
12 Kasım 1999 tarihli Düzce-Kaynaşlı Depremi´nin doğusunda kalan Bolu Segmentine yapmış olduğu stres transferi nedeni ile üzerinde gerginliği iyice artmış durumda olan 40 km lik fay segmentinde her an büyük bir deprem yaşanabilir.
