Bundan kısa bir süre önce Deprem Güvenliği ve Yapı Uzmanı Prof. Dr. Uğur Kaynak, Bandırma´yı ziyaret etmiş ve bu ziyaretinde Bandırma şehrinin deprem riskine dikkat çekerek, Bandırma´nın 10 katil fay ile sarılmış halde olduğunu açıklamıştı. Prof. Dr. Kaynak, Bandırma´nın 10 katil fay ile sarılmış halde olduğunu belirterek, "Marmara Bölgesi´nin depremselliği Kuzey Anadolu Fayı´nın saçaklanıp üç kola ayrılması ile ilintili bir bulgudur.
Bandırma hem orta kol hem de güney kol tarafından sarılmıştır. Bandırma´nın kuzeyinden Kuzey Anadolu Fay hattının orta kolu, güneyinden ise güney kolları geçer. Bandırma etrafında 10 adet farklı isimde fay segmenti vardır. Segment çok uzun bir fay hattı üzerinde teker teke çalışabilecek deprem odakları olarak açıklanabilir.
Bu segmentlerden Manyas Segmenti, Yenice-Gönen-Çan Segmenti gibi segmentler güncel tarihler arasında çalışmış olup, tekrar çalışmaları için opsiyonel bir bekleme hakkımız vardır. Fakat diğer segmentler, Bandırma Fayı, İmralı Fayı, Edincik Fayı, Etili Fayı, Sarıköy Fayı ve Manyas Fayı gibi faylar, Manyas Fayı, Yenice-Gönen ve Çan Fayı haricinde hepsi vaktini geçirmiş, yüzyıllardır deprem üretmeyen gerilim altındaki faylardır" demişti.
Bandırma´nın çevrili olduğu katil faylar ile dünyada eşine zor rastlanan bir kent belirten söyleyen Kaynak, kentin olası bir depremde tek şansının tepeler üzerine kurulmuş olması olduğunu dile getirdi. Kaynak, "Marmara Bölgesi´nin tamamı Kuzey Anadolu Fay hattının kolları ile sarılmış haldedir.
Kuzey Anadolu Fayı´nın orta ve güney kolu katil faylar üretir. Bu katil faylardan ne yazık ki on tanesi Bandırma´yı çevrelemiştir. Bandırma belki bu özelliği ile dünyada eşine zor rastlanan bir yerleşim yeri. Bandırma´nın bu on tane katil faya karşı bir tek savunma sistemi var. O da bir liman kenti olmasına rağmen, limanın dolgusu üzerine kurulmamış olup, tepeler üzerine kurulan bir kent olması. Gemlik´in düşünün. Gemlik şehri, körfezin uzantısı olan balçık bir ova üzerinde kurulmuştur.
500-600 yıldır büyük bir deprem üretmeyen Gemlik-İznik-Şerefiye Segmenti çok büyük bir tehlike olup, Gemlik´in ayakta kalması söz konusu bile olamaz. Bandırma, Gemlik´ten daha şanslı. Tepeler üzerine kurulmuş bir kent. Bu daha sağlam zemin anlamına geliyor. Gemlik´teki binalar ne kadar çürükse, Bandırma´daki binalar da o kadar çürük olabilir ama bir avantajı var. Sağlam zemin üzerindeki çürük binalar daha az deprem momentlerine maruz kaldıkları için ayakta kalabilirler. Tek tesellimiz budu" diye eklemişti.
Bu açıklamaların ardından Prof. Dr. Uğur Kaynak hocanın iddialarına Prof. Dr. Cenk Yaltırak tarafından bazı itirazlar gelmişti.
1- Bandırma Kuzey Anadolu Fayı´nın orta kolundadır. Uydu geodezisi (GPS) verilerine göre yılda 2 mm atım birikimi vardır. Üzerinde 2 metrelik bir atım birikmesi için gereken süre 1000 yıldır.
2- Bu fay segmentlerinin her hangi birinde deprem olacağına ve bir önceki depremin ne zaman olduğuna dair açık ve net bilgiler yoktur. Bu konularda deniz çalışmalarına göre bu faylar, çok düşük aktiviteli tekrarlanma periyotları binlerce yıldır.
3-Söz konusu fayların her biri 10 ila 30 km arası uzunluklardadır. Üretebilecekleri depremler 2 metre atım olur ise Mw 6.8 olacaktır. Bu şimdilik imkânsızdır...
4-Bandırma´yı kuşatan fay sayısı 10 adet değildir. Bkz Vardar vd 2014. (Aşağıda link ve harita)
5-Bandırma çevresinde yapılan en son araştırma Dr. Denizhan Vardar tarafından doktora tez çalışması kapsamında yapılmış ve konusundaki hakemli uluslararası bir dergi olan Marine Gogphysical Research´te yayınlanmıştır.
SİSMİK KALEM´İN YORUMU:
17 Ağustos 1999 Kocaeli Depremi´nden bugüne kadar Bandırma´nın çevresinden geçen fay segmentlerinin aşağı yukarı hepsinin üzerinde magnitüd 4 üzeri hatta bazılarında magnitüd 5 üzeri depremler meydana geldi ve bu depremler Bandırma´da kuvvetlice hissedildi. Bunlardan başka kuzey kol üzerinde meydana gelen 5 üzeri depremler de Bandırma´dan kuvvetlice duyumsandı. 20 Ekim 2006 tarihli 5,2 büyüklüğündeki Manyas (Kuşgölü) Depremi´nde toprakta çatlaklar açılmış, Manyas Gölü üzerinde ateş topu görülmüştü. Bandırma´ya bağlı Doğruca köyünde bir caminin minaresi ve Akçapınar köyünde iki kerpiç ev tahrip olmuştu, Bandırma Sanayi Camî´nin minaresi hasar görmüştü.
1900 yılı sonrası aletli dönem depremlerinden 1964 Manyas Depremi ve 1953 Yenice-Gönen Depremi de Bandırmalıları korkutmuş, artçı sarsıntılar günlerce sürmüş Bandırma halkı günlerce çadırlarda yatıp kalkmışlar. 1964 Manyas Depremi´ nde babam TCDDY´de çalıştığı için bir hafta süre ile ailece tren vagonunda yatıp-kalktık, artçı sarsıntılarda vagon raylar üzerinde yürüyordu, hatta bunlardan birinde yanmakta olan soba devrildi az daha yangın çıkıyordu.
Prof. Dr. Uğur Kaynak hoca: "bu10 Adet katil fayın hepsi de Bandırma´nın içinden geçiyor" demiyor ki. Bandırma´nın depremselliğine dikkat çekmek için Bandırma´nın yakın çevresinden 10 adet katil fay geçiyor diyor. Uğur Hoca´nın açıklamalarında bir terslik göremiyorum. Uğur Kaynak hoca sağ-yanal doğrultu atımlı fayların yıkıcı ve ölümcül depremler ürettiğine vurgu yapmak için bu fayları katil fay olarak nitelendirmiş. Yoksa jeofizikte ?katil fay? diye bir fay türü olmadığını her iki hocamız da çok iyi bilmektedirler.
Prof. Dr. Uğur Kaynak hoca: "Bandırma hem orta kol hem de güney kol tarafından sarılmıştır. Kuzeyinden orta kol, güneyinden ise Güney Anadolu Fay hattı kolu geçer. Bandırma etrafında 10 tane farklı isimde segment var. Segment çok uzun bir fay hattı üzerinde teker teke çalışabilecek deprem odakları olarak açıklanabilir. Bu segmentlerden Manyas Segmenti, Yenice-Gönen-Çan Segmenti gibi segmentler güncel tarihler arasında çalışmış olup, tekrar çalışmaları için opsiyonel bir bekleme hakkımız var. Ama diğer segmentler, Bandırma Fayı, İmralı Fayı, Edincik Fayı, Etili Fayı, Sarıköy Fayı ve Manyas Fayı gibi faylar, hemen hemen Manyas Fayı ve Yenice-Gönen-Çan Fayı hariç hepsi vaktini geçirmiş, yüzyıllardır deprem üretmeyen gerilim altındaki faylardır? diyor. Yani bu faylarların hangileri tehlikeli hangileri deprem üretme potansiyeline sahip hangileri yakın bir zamanda tehlike yaratmaz, bunları açıklamış.
Bence her iki değerli hocamın değerlendirmeleri ve görüş ayrılıkları arasında çok büyük farklar bulunmuyor. Görüş ayrılıkları ne yazık ki Bandırma´nın deprem riskini azaltmıyor.
