İrfan AYDINOĞLU -SİSMİK KALEM


BANDIRMA` DAN GEÇEN HAYALET FAY HATTI..

BANDIRMA` DAN GEÇEN HAYALET FAY HATTI..





Bandırma depremsellik açısından üç ayrı fay hattı tarafından büyük bir potansiyel deprem riski altındadır.
 
Bunlardan birincisi ve en tehlikelisi üzerinde 12 Mart ve 5 Ekim 2008 tarihlerinde sırasıyla 4,8 ve 4,2 lik Çınarcık-Yalova Deprem` lerini üretmiş olan, 17 Ağustos 1999 Kocaeli Depremi` nde kırılmış bulunan Gölcük Fay Segmenti` nin devamı niteliğinde olan Yalova Fay segmentinin İzmit Körfezi çıkışında ikiye ayrıldıktan sonra güneye yönelen kolun devamında Bandırma ve Erdek Körfez` lerini Kapıdağ kıstağında keserek karaya çıkan faydır.
 
Yalova-Çınarcık açıklarından gelen bu fay hattı İmralı Adası` nın kuzeyinden geçerek Kapıdağ Yarımadası kıstağını keserek berzahta karaya çıkıyor ve Edincik Fayı, Çifteçeşmeler Fayı, Sarıköy Fayı, Çan-Etili fayı, Truva Fayı çizgiselliği ile Ege Denizi` ne kadar devam eder.

Bu fayın varlığı henüz kanıtlanıp ispat edilememiştir ancak bu olasılık asla göz ardı edilmemelidir. Bu fay hattının üzerinde bulunan Sarıköy Fayı en son olarak 1737 yılında üzerinde 7,2 büyüklüğünde bir deprem üretmiştir.

Erdek Düzler mevkînde bulunan Antik Hadrianus Tapınağını tsamamili iki büyük depremle yıkan ( MS. 543 ve 1064 yıllarındaki ) depremleri üreten fayın da yine bu fay hattı üzerinde olması kuvvetle muhtemeldir.
 
Bu fay hattı bir bakıma hayâlet bir faydır çünkü mevcut hiçbir fay haritasında yoktur. MTA` nın diri fay haritasında da sözü edilen hayâlet fay hattı bulunmamaktadır.

Hiç aştırılmadığı için bugüne kadar henüz keşfedilememiştir.
2000 yılından sonra başlatılan, yerli ve yabancı deniz araştırmalarında araştırma gemilerinin yoğun bir ilgi ve katılımı ile sürdürülen Marmara Denizi içinden geçen fay hatlarının belirlemesi çalışmalarında İzmit` ten sonra olası büyük bir deprem beklenen lokasyon İstanbul olduğu için, Kuzey Anadolu Fayı` nın yalnızca İstanbul sahillerinin yakınlarından yani kuzeyden geçen kolu üzerinde araştırılar yapılmıştı.
O karmaşada Marmara Denizi` nin güneyinden geçen fay hatları tamamen göz ardı edilerek bir bakıma ihmal edilmiştir.

Şu anda güney Marmara karasal alanı içinde kalan mevcut fay hatlarına ait veriler 1999 yılı öncesi ile tamamen aynıdır.
 
Unutulmamalıdır ki 17 Ağustos 1999 Kocaeli Depremi öncesinde Marmara Denizi` nin içinden geçen fay hatlarının yerleri de ( üstelik 17 Ağustos 1999 öncesinde Marmara Denizi` nde yerli/yabancı çok sayıda ciddi deniz araştırmaları yapıldığı halde.. ) tam olarak bilinemiyordu. 17 Ağustos depreminde kırılan fay hattı da 1999 yılından önce mevcut haritadalarda yoktu.
 
Herkesin elinde tahmini olarak çizilmiş ayrı bir fay haritası vardı. Bunlardan bazılarında fay hattı İzmit Körfezi` nden sonra dümdüz giderek Şarköy` de karaya çıkarken, diğerinde fay hattı İstanbul sahillerinin sadece 10 km. açığından geçiyor, bir başkasında İstanbul  sahillerinin 65 km. güneyinden ( yani Bandırma sahiline çok yakın ) geçiyordu.
 
Sonunda, araştırıldı, ölçüldü ve bugün için artık İstanbul`  tehdit eden fayın tam yeri milimetrik olarak tespit edilebildi. Buna rağmen bugubunun bile münakaşası yapılıyor. Kuzey Anadolu Fayı` nın kuzeyden geçen kolunun araştırmalar sonucu belirlenen yerden geçmediğini iddia eden önemli sayılan (!) profesör unvanlı, medyatik deprem uzmanlarımız da mevcut.
Yine unutulmamalıdır ki Kuzey Anadolu Fayı` nın tüm hattı boyunca sağ yanal, doğrultu atımlı genç bir fay hattı olduğunu daha Amerikalı meslektaşları KAFz` ın meşhur ikizi San Andreas Fayı` nı keşfetmeden 20 yıl öncesinden 1948 yılında keşfeden Dünya çapında ünlü Prof Dr. İhsan Ketin` in kitaplarında mevcut 1980 yılı basımlı haritalarda bile Kuzey Anadolu Fay hattı İzmit` in doğusunda Adapazarı yakınlarında sona ermekteydi.

Manyas ve Gönen-Yenice hatları üzerinde bu yüzyılda 1964 ve 1953 yıllarında büyük depremler meydana geldiği için bu lokasyonlardaki fay hatları sadece 30-40 km. lik kısa çizgiler şeklinde gösterilmekteydi.

 
 Zaten Türkiye` deki fay hatları insanlar tarafından değil 1939 yılında Erzincan` da başlayarak batıya doğru göç eden M>7 depremlerin bizzat kendisi tarafından çizmiştir. Bir yerde büyük bir deprem meydana geldiğinde o lokasyondaki fay hattı artık kendisini toprağın altında gizleyememekte ve o tarihten sonra çizilen yeni fay hattı haritalarına ilave edilmektedir.
 
Peki o zaman 17 Ağustos 1999 Kocaeli Depreminde depremin enerjisine yenik düşerek kırılan fay hattının devamında İzmit Körfezi çıkışında çatal yaparak ikiye ayrılan, kuzeydeki kolu İstanbul` a yönelen çatalın güneyinde kalan kolu nereye gidiyor olabilir? Çatalın güneyine doğru yönelen kolunun Çınarcık çukurluğunda süreksizliğe uğrayarak sonlandığı düşünülüyor.
 
Benim kişisel görüşüme göre : Kuzey Anadolu Fayı gibi litosferi ( taşküre ) 80-100 km. derinliklere kadar kesen, kıtalar aşan doğrultu atımlı büyük ölçekli fay hatları, Bandırma` dan başlayan demiryolu ray hatları gibi, istedikleri yerden keyfi olarak başlayamadıkları gibi öyle kolayından süreksizliğe de uğrayamazıp sonlanamazlar.
Yani devam etmek zorundadırlar. O halde bu fay hattı nereye doğru devam edebilir?
 
İzmit Körfezi çıkışında çatal yapan fay hattının güney ucunu İmralı Adası` nın kuzeyinden kavisli bir şeklinde devam ettirirseniz o fay hattı gelir Kapıdağ kıstağını keserek Edincik Fayı` na bağlanır. Zaten Edincik Fayı` nın da öyle denizin bittiği yerden birdenbire hayâlet gibi karada karşımıza çıkması mümkün değildir. Ayrıca mantıklı da değildir.
 
MTA` nın Türkiye Diri fay Haritası` na bakılacak olursa Güney Marmara` da Edincik Fayı, Sarıköy Fayı, Çan Etili Fayı gibi birinin sona erdiği hizanın biraz ötesinden bir diğeri başlayan uzunluğu 15-20 km. Yi geçmeyen kısa kısa fay hatları görürsünüz. Bunlardan en uzun olanı Sarıköy Fayı` nın uzunluğu 40 km. dir.
Bu durumda bu kısa kısa fayların üretebileceği maksimum depremin büyüklüğünün de 6` yı geçmeyeceği çok aşikardır..
 
O zaman bu kısa faylar yeryüzünün derinliklerinde birleşip tek bir fay hattı oluşturuyor olmasınlar sakın? Marmara Denizi` nin sismik kesitlerine baktığınızda deniz içindeki fayların görünümü âdeta bir fay tarlası gibidir. Ancak bu fayların hepsi de aynı ölçüde tehlike arz etmez. Dağınık ve bir birinden bağımsız gibi görünen faylar derinlerde birleşirler, tehlikeli ve büyük yıkımlar yapan tek faylı bir yapıya dönüşürler.
İstanbul` da yıkım yapan depremleri üreten fay hattı İstanbul` a en yakın olduğu yerde sahilin 10 km. Güneyinden geçen Kuzey Anadolu Fayı` nın kuzey koludur.

 
Kyzikos ve Truva antik kentlerini yıkan fay da; İzmit Körfezi çıkışında çatal yapıp bir kolu kuzeye Prens Adaları` na yönelerek İstanbul` u tehdit eden, çatalın diğer ( güneydeki ) ucu İmralı Adası` nın kuzeyinden geçerek Bandırma-Erdek kıstağını keserek Edincik` ten karaya çıkan ve Güney Marmara` nın karasal alanını kat ederek Ege Denizi` ne giren uzun ve tehlikeli bir fay hattı olması pek ala mümkündür .
 
Bu fay hattı çizdiği yörünge itibarıyla kavisli (yaysı ) bir fay olup, 200 kilometreyi geçen uzunluğu itibarıyla tek parçada kırılması halinde çok yıkıcı bir deprem üretme potansiyeline sahip olan bir fay hattı olabilir.
 
Dikkat ederseniz böyle bir fay hattı kesinlikle mevcuttur demiyorum. Sadece olasılık olarak böyle bir fay hattı olabilir diyorum. Şimdi bu iddia bilinen tüm ezberleri bozan yeni bir durum olduğu için, haliyle yerbilimcilerin tamamına yakını böyle bir fay hattı yoktur, olamaz diyerek buna karşı çıkacaklardır.
 
Bu durumda onlar şu sorunun yanıtını doğru olarak vermek zorunda kalacaklar :
Dünya` nın 8. harikası sayılan, 116 x 55 metrelik taban alanı ile bugüne kadar Anadolu` da bilinen tüm diğer tapınaklardan daha büyük olduğu 2010 yılında tespit edilen Erdek` in ( Kyzikos) Düzler mevkîndeki Hadrianus tapınağını 15 km. uzunluğundaki Edincik Fayı gibi uzunluğu 15 km. yi geçmeyen yerel bir fay hattı yıkmış olabilir mi?
 
Edincik Fayı yıkmamış ise tapınak hangi fay hattı tarafından yıkmıştır?
 
 Benzer şekilde yapılan kazılarda tarihte depremlerle tam 9 kez yıkıldığı bilinen Antik Truva Kenti` nin yakınlarındaki Tevfikiye köyünde yapılan paleosismolojik çalışmalarda bulunan Truva Fayı` nın doğudan batıya doğru sırasıyla, Dümrek, Halileli ve Tevfikiye olmak üzere uzunlukları 10-15 km. yi geçmeyen üç segmente ayrıldığı tespit edimiş ve birlikte çalışmaları halinde bu üç segmentin uzunluğunun en fazla 6,4 büyüklüğünde bir deprem üretme potansiyeline sahip olduğu ortaya çıkmıştır.
 
Bu durumda tarih öncesi çağlarda Truva Antik Kenti` nin tam 9 kez yıkılmasından hangi fay hattı sorumludur?
 
Bu hayâlet fay hattının varlığına karşı çıkanlar önce yukarıda sorduğum soruyu yanıtlasınlar, geriye kalan kısmını ise daha sonra tartışmaya açabiliriz.
Hayâlet Fay hattının varlığına işaret eden bir takım gözlem ve kanıtlar da mevcuttur, örneğin Kapıdağ` lı balıkçıların 17 Ağustos 1999 Kocaeli Depremi ile eş zamanlı olarak Bandırma Körfezi` nde de alev topu çıktığını gördüklerini iddia etmeleri gibi.
 
Fakat bu gibi konular yazının amacını ve kapsamını aşar.
Daha sonra yeri geldiğinde tartışılabilir.
Bandırma` yı tehdit eden ikinci fay hattı : İznik Gölü içinden geçerek Gemlik Körfezi` nde` denize giren Marmara Denizi` nin tüm güney sahillerinin izini sürerek Karacabey Boğazı` nda yeniden karaya çıkan fay hattıdır.
Bu fay hattı da çok uzun bir süredir suskun olup en son olarak üzerinde 2006 yılında Gemlik Körfezi` nin içinde 5,2 büyüklüğünde bir deprem üretmiştir.
 
 Yalova` dan gelip Kapıdağ kıstağında karaya çıkıp Edincik Fayı ile birleşerek karada devam eden fay hattı ile Gemlik Körfezi` nden gelen ikinci fay hattı Bandırma civarında adeta birbirlerine değecek kadar yalaşarak geçtikten sonra Çan civarında kesişirler.
 
 Bandırma yakınından geçen fay hatlarından üçüncüsü ise 2003 ve 2006 yıllarında üzerinde iki adet 5,1 ve 5,2 büyüklüğünde deprem üreterek Bandırma` lıları epeyce korkutan Manyas ( Kuş Gölü ) içinden geçen fay hattıdır.
 
Kuzey Anadolu Fayı` nın güney kolu olarak adlandırılan bu ana kol, en son olarak 30 Mart 2011 tarihinde 4,7 büyüklüğünde bir deprem üretmiştir.
 
Gördüğünüz gibi Kuzey Anadolu Fayı` nın Bolu` nun batısından itibaren üç kola ayrılıp saçaklanmasıyla oluşan kollardan en kuzeydeki hariç diğer kollar Bandırma civarında birbirine en yakın konuma gelmektedir.

Bu sebeple Bandırma yakınlarından geçen üç ayrı fay hattı da son yıllarda, özellikle de 17 Ağustos 1999 Kocaeli Depremi` nin yaptığı ilave stress transferi sonrasında üzerlerinde M> 5 büyüklüğünde depremler üreterek canlı olduklarını ve daha büyük bir depreme hazırlık yapıyor olabileceklerini adeta bize bas bas bağırarak anlatmak istemektedirler.
 
Kuzey Anadolu Fayı` nın İstanbul` u deprem ile tehdit eden en kuzey kolunun Bandırma` ya olan uzaklığı ise 60 km. dir.
 
Görüleceği üzere yukarıda bahsi geçen fay hatlarından hangisinde bir deprem olursa olsun Bandırma` yı mutlaka etkileyecektir






  • BIST 100

    9045,38%2,71
  • DOLAR

    32,31% 0,20
  • EURO

    35,03% -0,23
  • GRAM ALTIN

    2292,57% 0,68
  • Ç. ALTIN

    3840,99% -0,36
  • Perşembe 22.6 ° / 10.7 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı
  • Cuma 22.9 ° / 9.8 ° Güneşli
  • Cumartesi 24.7 ° / 11.1 ° Güneşli

Balıkesir

28.03.2024

  • İMSAK 05:27
  • GÜNEŞ 06:52
  • ÖĞLE 13:19
  • İKİNDİ 16:49
  • AKŞAM 19:35
  • YATSI 20:54