Herhangi bir okula yerleşemeyenler, özel okula gitmeyeceklerse otomatik olarak meslek liselerinin puansız bölümlerine veya imam hatiplere kaydedilecek. Liseye başlayacak 1 milyon 259 bin 546 öğrenciden 688 bini fen, Anadolu, Anadolu öğretmen ve sosyal bilimler liselerine gidebilecek. Açıkta kalan 574 bin öğrencinin kaydolacağı meslek liseleri ve imam hatiplerin mevcut altyapısının bu yoğunluğu kaldıramayacağı belirtiliyor.
Geçen sene sadece meslek liselerinde 9. sınıfa başlayanların 850 bini bulduğuna dikkat çeken eğitimciler, bu yıl da binlerce öğrencinin katılımıyla derslik ve öğretmen sayısında sorun yaşanmasının kaçınılmaz olduğunu söylüyor. İmam hatiplerin ve meslek liselerinin mevcut altyapısının bunu kaldıramayacağına dikkat çekiliyor. Bakanlık yetkilileri ise Anadolu liselerinin kontenjanının artırıldığını, meslek liselerine kayıtta büyük artış olmayacağını belirtiyor. Aksi durumda ikili eğitim ile yığılmanın önüne geçileceğini kaydediyor.
Yönetim Bilimi Uzmanı Doğan Ceylan’a göre yeni dönemde altyapı sıkıntısı yaşanacak. Düz liseler Anadolu’ya dönüştürülmeden önce sınıf mevcudu 45-50 olabiliyordu. Ancak Anadolu liseleri daha az öğrenciye hizmet verdiği için mevcut 30’u geçemeyecek. Bu durumda da yeni dersliklere ihtiyaç duyulacak. Örneğin, düz liseden Anadolu’ya çevrilen 20 şubeli bir okulun, genel lise iken 1000 civarında öğrencisi varken Anadolu olduğunda en çok 600 kişi alabilecek. 400 öğrenci açıkta kalacak. Derslik artırıldığında öğretmen açığı gün yüzüne çıkacak. Ceylan önemli bir ayrıntıya daha dikkat çekiyor. Geçen sene lise zorunlu olmadığı için okullaşma oranının düşük olduğunu şu örnekle anlatıyor: “Önceki senelerde 1 milyon küsur öğrencinin 800 bini liseye giriyordu. Kalanı kayıtlı değildi. Bu nedenle kontenjan sıkıntısı yaşanmıyordu. Lise eğitimi 4+4+4 ile birlikte zorunlu hale gelince kalan 350 bin de eğitime dahil oldu. Bu da okulların yetmeyeceği ve kontenjan sıkıntısı yaşanacağının göstergesi.”
Yeni dönemde yaşanabilecek önemli sorunlardan biri de kontenjanla ilgili. İmam hatip ve meslek lisesinden başka alternatifi olmayan öğrenciler, kendi mahallesindeki okulun doluluğu yüzünden çaresiz kalabilecek. Özel Okullar Birliği Derneği Başkanı Cem Gülan, meslek lisesine gitmek istemeyenlere de farklı imkânlar sunulması gerektiğini söylüyor: “Yeni okullar yapılması gerekiyor. Ek fon, ek vergi ne gerekiyorsa bütçe sağlanmalı, nüfusa ve öğrencilerin tercihine uygun okullar inşa edilmeli. Fen, Anadolu öğretmen ve Anadolu lisesini kazanamayanlar diğer okullara mecbur edilmemeli.”
Meslekî eğitimin kalitesi düşer
Eğitimciler ve mesleki eğitim dernekleri de açıkta kalan tüm öğrencilerin meslek liselerine gitmek zorunda bırakılmasının kaliteyi düşüreceğinde hemfikir. Tüm liseleri Anadolu statüsüne getirme fikrinin yanlış olduğunu söyleyen Mesleki ve Teknik Eğitim Derneği Genel Başkanı Sami Nogay, yeni sistemin mesleki eğitime zarar vereceğinin altını çiziyor. Düşük puanlı öğrencilerin alternatifi olmadan meslek liselerinde okumasının yanlış bir eğitim olacağına dikkat çeken Nogay, bunun sebebini şöyle açıklıyor: “Örneğin endüstri meslek lisesinde elektrik bölümündeki öğrencinin gördüğü dersler normal liseden daha ağırdır. Bölümü itibarı ile çok iyi fizik, kimya, matematik bilmesi gerekir. Ancak öğrenci yeterli olmadığı için başarısız olur ve sınıfta kalabilir. Meslek liseleri de Anadolu statüsüne getirilmeli. Anadolu lisesine gidemeyen öğrenciler, Çıraklık Eğitim Merkezleri’ne gitsin. Çocuk başarılı ise akademik eğitime değilse mesleki eğitim kurslarına katılsın.”
